2021 ЖЫЛҒЫ 13-14 ҚАЗАНДА АЛМАТЫ ЖӘНЕ ЖАМБЫЛ АВИАЦИЯЛЫҚ БӨЛІМШЕЛЕРІНІҢ ДЕСАНТТЫҚ-ӨРТ СӨНДІРУ ТОПТАРЫНЫҢ ЖЕРДЕГІ ЖӘНЕ ӘУЕДЕГІ ЖАТТЫҒУЛАРЫ ӨТТІ
Жаттығудың бірінші кезеңінде жеке құрам жерде мұқият және жан-жақты дайындық, түсудің барлық элементтерін пысықтау, әртүрлі тәсілдерді зерделеу және оларды орындау бойынша жаттығу мақсатында арнайы тренажер-мұнара базасында жерүсті дайындығынан өтті.
Жаттығудың екінші кезеңінде өрт сөндіруші-десантшылар МИ-171 тікұшағынан жерге арнайы түсіру құрылғысының (СУР) көмегімен түсулерді орындады. Түсу 10, 20, 30 және 40 метр биіктіктен жүзеге асырылды. Осындай биіктіктен өрт сөндіруші десантшыларға орман өрттерін сөндіру кезінде тікелей жұмыс істеуге тура келеді.
Тікұшақ жерге ағаштардың тәждері мүмкіндік бергендей жақындай алады. Кейбір өрт сөндіруші десантшылардың тікұшақтан 70-тен астам түсулері бар. "Орман спецназының" тәжірибелік дағдыларын шыңдауды АӨҚ басшысы С. М. Поляков жүргізді.
Түсіру құрылғысы - адамдар мен жүктерді тікұшақтың қонуы мүмкін болмайтын орман шатырының немесе басқа да табиғи объектінің үстінен тікұшақтан жұмыс орындарына түсіруге мүмкіндік беретін құрылғы.
Адамдарды және өртке қарсы жүктерді орман өрттеріне жеткізу үшін барабанды үлгідегі (СУБ) алғашқы орман өртіне қарсы, оларды сөндіру мақсатында түсіру құрылғысын ормандарды авиациялық қорғаудың орталық базасының өндірістік техникалық зертханасы әзірледі. Ми-4 тікұшағынан алғашқы түсу 1956 жылы жүргізілді.
Бұдан әрі, Ми-8 авиаорманқорғау тікұшақтарын пайдалануға байланысты әзірленді және 1979 жылы роликті типті іске қосу құрылғысы (СУР) енгізілді. Ол десантшы-өрт сөндірушінің тікұшағынан немесе салмағы 100 кг-ға дейінгі жүктен 3 м/с жылдамдықпен автономды түсуге мүмкіндік береді.
Болып жатқан орман өрті ауданына жер үсті көлігімен жету әрдайым мүмкін емес, ал авиация күштері мен құралдарын жеткізген кезде қауіпсіз қону алаңын таңдау мүмкін емес. Мұндай жағдайларда өрт болған жерге тікұшақтың көмегімен десант түсіру туралы шешім қабылданады. Бақылаушы-ұшқыш ауадан десантшыларды түсіруге жарамды, көлемі ағаштардың бастарының арасында кемінде 5х5 метр алаңын таңдап алады.
Түсірулерді орындауға шешім қабылдау және түсіру үшін орынды таңдау кезінде шығарушы тікұшақ командирінен "түсуге дайындалуға рұқсат етіңіз"деп сұрайды. "Рұқсат етемін" деген жауап алғаннан кейін өрт сөндіруші десантшыларға "түсуге дайындалу" пәрменін береді және сақтандыру белдігін немесе сақтандырғыш аспалы жүйені киеді. Сақтандыру фалы немесе трос карабині тікұшақтағы күштік торапқа бекітіледі. Тікұшақ осы "құдықтың" үстінен ағаштардың ұшынан кемінде 10 метр биіктікте (бұл ретте жерге дейінгі биіктік 45 метрден аспауы тиіс) ілінеді.
Бақылаушы-ұшқыш есікті ашады және 50 метрлік аса берік (үзілуге 900 кг) бауды тастайды, ол бойынша түсіру ролик құрылғысының көмегімен тікелей тікұшақтан жерге өрт сөндіруші-десантшылар түседі.
Егер бау шығанағы тарқатылып, жерге жетсе, СПУ бойынша шығарушы тікұшақ командиріне: "Шығанақ тасталды, жерге дейін таратылды, біріншісінің түсуіне рұқсат етіңіз", - деп хабарлайды және "рұқсат етемін" деген жауап алғаннан кейін біріншісіне"түсуге" пәрменін береді.
Бірінші болып топтың аға қызметкері түсуге тиіс, ол түскеннен кейін келесі түсіп келе жатқан десантшыларды сақтандыруға міндетті.
Бірінші десантшы-өрт сөндірушіні түсіргеннен кейін шығарушы СПУ бойынша тікұшақ командиріне:"біріншісі қонды, екіншісін түсіруге рұқсат етіңіз", - деп баяндайды. Рұқсат алғаннан кейін екінші десантшы-өрт сөндірушіні түсіреді, түсіру біріншісіне ұқсас орындалады.
Өрт сөндіруші десантшыларды түсіру аяқталғаннан кейін шығарушы баудың карабинін сырғадан ағытады және бауды төмен түсіреді. Шығарушы тікұшақтың командиріне СПУ бойынша: "түсулер аяқталды, бау түсірілді, есік жабылды" деп баяндайды.
Жаттығу кезінде тікұшақ командирінің, бақылаушы-ұшқыштың және өрт сөндіруші-десантшылардың өзара іс – қимылы, түсу жылдамдығы (орташа-секундына үш метр), дұрыс қону және тағы басқалар бақыланады.