2022 жылғы 18 тамызда Өскемен авиациялық бөлімшесінің өрт сөндіруші-десантшысы И. Е. Трунов халықты ақпараттандыру бағдарламасы шеңберінде Өскемен қаласының "Kinder city" дүкенінің қызметкерлері арасында "ормандағы өрт қауіпсіздігі ережелерін сақтау" тақырыбында профилактикалық дәріс өткізілді. Қызметкерлер орманда отпен жұмыс істеу кезіндегі сақтық шараларымен, орман өрті анықталған кездегі іс-қимылдармен, орманда адасып қалған іс-әрекеттермен, орман алқаптарына барған кезде санитарлық нормаларды сақтаумен танысты. Сондай-ақ, өртке қарсы үгіт-насихат парақшалары таратылды.

2022 жылдың 18 тамызында Ақмола авиация бөлімшесінің мамандары мемлекеттік табиғат қорғау полициясының өкілімен бірлесіп табиғатты пайдалану ережелерінің сақталуын бақылау және табиғат қорғау заңнамасының бұзылу фактілерін анықтау мақсатында авиациялық рейдті жүзеге асырды. Орман-авиациялық жұмыстарды орындау қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасының табиғат қорғау заңнамасын бұзу фактілері анықталған жоқ.

Қазақстан аумағындағы ормандар құрамы мен өсімдіктер мен жануарлар әлемінің алуан түрлілігімен ерекше. Оларда Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген өсімдіктер мен жануарлар өседі. Ормандар-климаттың қуатты реттеушісі, қоршаған ортаны қорғаудың негізгі факторы, денсаулығымыздың қайнар көзі.

Өкінішке орай, жыл сайын орман және дала өрттерінің қаупі төніп тұр. Статистикаға сәйкес, орман өрттерінің 95% - ы адамның кінәсінен болады. Себептер-отпен абайсызда жұмыс істеу, ауылшаруашылық жерлерінде құрғақ шөптер мен сабандарды бақылаусыз жағу, от жағу, орманда отқа қауіпті жұмыстар жүргізу. Саңырауқұлақтар мен жидектерді жинау кезеңінде орман өрттерінің пайда болуының алғышарттары санының күрт өсуі байқалады. Орманда демалу табиғат үшін қиыншылыққа және орман қызметкерлері үшін үлкен проблемаға айналады. Көп жағдайда өрт орманға өрістер мен шалғындардан, автомобиль жолдарынан, балықшылардың, аңшылардың, су қоймаларының жағасында демалып жатқан азаматтардың демалыс орындарынан келеді.

Құрметті жерлестер! Орманда болған кезде ерекше сақ болыңыз! Отпен жұмыс жасаудағы кез-келген абайсыздық сіз үшін, басқа адамдар үшін, орман және оның тұрғындары үшін қиындық тудыруы мүмкін. Табиғат ғасырлар бойы жасаған нәрсе бірнеше сағат ішінде өртте өлуі мүмкін!

Бей-жай қарамаңыз! Тек бірлескен күш-жігермен біз өзіміз үшін және балаларымыз үшін бірегей орманды үнемдейтінімізді ұмытпаңыз!

Біз өлкеміздің барлық тұрғындары мен қонақтарына жүгінеміз:

Орманда және оған іргелес аумақта болған кезде өрт қауіпсіздігі шараларын сақтаңыз. Тұрақты жасыл жамылғы пайда болғанға дейін құрғақ және желді ауа-райында ормандарға барудан аулақ болыңыз.

Біз ауыл тұрғындарына, ауыл шаруашылығы қызметкерлеріне жүгінеміз:

Ауылшаруашылық жерлерінде бақыланбайтын өрттің болуына жол бермеңіз.

Біз теміржолшыларға, автокөлік жүргізушілеріне, жол шаруашылығы қызметкерлеріне жүгінеміз:

Қозғалыстағы көліктен өрт жағдайларын болдырмаңыз, ведомстволық бағынысты объектілерде өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етіңіз, жол бойындағы жолақтарды қоқыс пен құрғақ өсімдіктерден тазалаңыз.

Біз орманда жұмыс істейтін азаматтарға, аңшыларға, балықшыларға, жабайы терушілерге жүгінеміз:

Орманда болған кезде абай болыңыз. Құрғақ шөптер мен бұталардың өртенуіне жол бермеңіз. Есіңізде болсын - бұл дала өртіне әкеледі, ал кейбір жерлерде дала өрттерімен күресу өте қиын, кейде мүмкін емес.

Біз тәрбиешілерге, мұғалімдерге, мұғалімдерге және жастарға жүгінеміз:

Балалардың экологиялық білімі бойынша жұмысты жандандырыңыз, оларды табиғатты қорғауға бағытталған түрлі іс-шараларға тартыңыз.

Біз туристерге, демалуға және орманда серуендеуге барамыз:

Орманда болғаннан ләззат алып, оны өрттен қорғаңыз. Тіпті әйнек сынықтары күн сәулесін шоғырландырып, дала өртін тудыруы мүмкін екенін біліңіз. Демалыс орындарын бітемеңіз, өрт қауіпсіздігі мен орманның санитарлық ережелерін сақтау қажеттілігін ұмытпаңыз.

Егер орман өрті анықталса, оны дереу сөндіру шараларын қолданыңыз, ал өртті өз күшіңізбен сөндіру мүмкін болмаса, ол туралы Орман шаруашылығы қызметкерлеріне, жергілікті әкімшілікке немесе республикалық диспетчерлік қызметке телефон нөмірі бойынша хабарлаңыз: 8 7272718146.

Дмитрий Гущин, нұсқаушы

Көкшетау авиациялық бөлімшесінің АӨК

"Қазавиаорманқорғау" РМҚК

"Көкшетау Бүгін" Газеті

Елімізде далалы, орманды алқаптарда орман өртін авиациялық техникамен әуеден бақылау жұмыстары жалғасуда. Мәселен, Алматы облысындағы «Қазавиаорманқорғау» РМҚК Алматы авиабөлімшесіне қарасты аумақта ұшқыштар биылғы өрт маусымында 14 орман өртін тіркеп, оны сөндіруге атсалысқан. Бұл туралы kazgazeta.kz тілшісі хабарлайды.  

«Қазавиаорманқорғау» РМҚК Алматы авиабөлімшесінде өрт маусымын авиациялық бақылау жұмыстары сәуір айынан басталған.  Әуеден бақылау жұмыстары Байсерке мен Бақанастағы екі нүктеден орындалады.  Сала мамандары аймақтағы өрттің негізі себебі адами фактордан екенін айтып отыр. Сирек жағдайда найзағайдың түсуінен де болатын көрінеді.

Якупжан ИБРАГИМОВ,

«Қазавиаорманқорғау» РМҚК Алматы авиабөлімшесінің бақылау-ұшқышы:

-Қазіргі уақытта өрттің басым көпшілігі Қарадала, Шелек, Күрті, Бақанас орманшаруашылықтарында және екі өрт Іле Алатауы ұлттық паркінде орын алды.

Таулы жерлерде тамыз-қыркүйек айларында өрт қауіпсіздік сыныбын көтеріледі. Өйткені, жауын-шашынның аз мөлшерде түсуі, шөптердің қурауы, адамадардың тауға бөктеріндегі демалыс орындарына жаппай баруы, олардың өрт қауіпсіздігін сақтамауы - таудағы өрту жағдайын ушықтырады.

Мәселен, бізде Іле Алатауы ұлттық паркінің аумағында демалыс аймақтары көптеп орналасқан. Олар Медеуде, Алма-арасанда, Түргенде, Есікте, Талғарда. Бұлар орман қоры аумағында орналасқандықтан, күн сайын дабыл қағатын мәселе. Сондықтан, аталған аймақта күн сайын ұшқпен ұшып өту жұмыстары барысында жоғарғы дыбыс шығаратын құрылғымен ескерту жасаймыз.

Бізде таулы аймақтың ең қиын орман өрттері - тік жартастардағы орман өртінің орын алуы. Бұл өте қауіпті. Өйткені, ол жерге бару да, жету де қиын, ең бастысы құтқарушы топтың өміріне аса қауіпті екенін айтқымыз келеді.  

Бүгінгі күнде Іле Алатауы ұлттық паркінің қасындағы әкімшілік жерлерден өрт ошақтары тіркелді. Бұл қалаға, ауылдық округтерге қарайтын жерлер. Бізде мұндай екі-үш өрт болды. Ең бастысы, орман қорына қауіп төндірместен,  өрт дер кезінде сөндірілді. Өрттен абай болу керек!

Сондай-ақ, сала мамандары өрт қаусіпіздігін ескертеді. 

Өрт қауіпті маусымда орманда тыйым салынады: 

• Орман күзеті көрсетілмеген және арнайы жабдықталмаған жерлерде от жағуға;
• Бөтелкелерді, шыны сынықтарды және басқа қоқыстарды қалдыру;
• Темекіні, жанып жанып жатқан сіріңкені тастауға;
• Техникамен ұшқын өшіргішсіз орманға бару.

Досжан БАЛАБЕКҰЛЫ

Суретті түсірген автор

https://kazgazeta.kz/news/128536

2022 жылғы 18 және 19 тамызда "Авиаорманқорғау" ФБҚ-ның "десантшы-өрт сөндірушілерді бастапқы даярлау" бағдарламасы бойынша даярлауды аяқтау шеңберінде Өскемен, Катонқарағай, Риддер және Павлодар авиациялық бөлімшелерінің десант-өрт сөндіру топтарының жерүсті және әуе жаттықтырулары өтті.

Жаттығудың бірінші кезеңінде жеке құрам жерде мұқият және жан-жақты дайындық, түсудің барлық элементтерін пысықтау, әртүрлі тәсілдерді зерделеу және оларды орындау бойынша жаттығу мақсатында арнайы тренажер-мұнара базасында жерүсті дайындығынан өтті.

Жаттығудың екінші кезеңінде өрт сөндіруші десантшылар Ми-8 тікұшағынан жерге арнайы түсіру құрылғыларының (ТБЖ) және КС-К/2 көмегімен түсулер орындады. Түсу 10, 20, 30 және 40 метр биіктіктен жүзеге асырылды. Осындай биіктіктен өрт сөндіруші десантшыларға орман өрттерін сөндіру кезінде тікелей жұмыс істеуге тура келеді.

Тікұшақ жерге ағаштардың төбесіне еркін жетуге мүмкіндік береді.

Түсіру құрылғысы-адамдар мен жүктерді тікұшақтың қонуы мүмкін болмайтын орман шатырының немесе басқа да табиғи объектінің үстінен ілінген тікұшақтан жұмыс орындарына түсіруге мүмкіндік беретін құрылғы.

Адамдарды және өртке қарсы жүктерді орман өрттеріне жеткізу үшін барабанды үлгідегі (СУБ) алғашқы орман өртін түсіру құрылғысын оларды сөндіру мақсатында ормандарды авиациялық қорғаудың орталық базасының өндірістік техникалық зертханасы әзірледі. Ми-4 тікұшағынан алғашқы түсу 1956 жылы жүргізілді.

Бұдан әрі, Ми-8 авиаорманқорғау тікұшақтарын пайдалануға байланысты әзірленді және 1979 жылы роликті типті іске қосу құрылғысы (ТБЖ) енгізілді. Ол десантшы-өрт сөндірушінің тікұшағынан немесе салмағы 100 кг-ға дейінгі жүктен 3 м/с жылдамдықпен автономды түсуге мүмкіндік береді.

Қолданыстағы орман өрті ауданына жер үсті көлігімен жету әрдайым мүмкін емес, ал авиация күштері мен құралдарын жеткізген кезде қауіпсіз қону алаңын таңдау мүмкін емес. Мұндай жағдайларда өрт болған жерге тікұшақтың көмегімен десант түсіру туралы шешім қабылданады. Бақылаушы-ұшқыш ауадан десантшыларды түсіруге жарамды, көлемі ағаштардың ұшар бастарының арасында кемінде 5х5 метр өрт алаңын таңдап алады.

Түсірулерді орындауға шешім қабылдау және түсіру үшін орынды таңдау кезінде шығарушы тікұшақ командирінен "түсуге дайындалуға рұқсат етіңіз"деп сұрайды. "Рұқсат етемін" деген жауап алғаннан кейін өрт сөндіруші десантшыларға "түсуге дайындалу" пәрменін береді және сақтандыру белдігін немесе сақтандырғыш аспалы жүйені киеді. Сақтандыру фалы немесе трос карабині тікұшақтағы күштік торапқа бекітіледі. Тікұшақ осы "құдықтың" үстінен ағаштардың ұшынан кемінде 10 метр биіктікте (бұл ретте жерге дейінгі биіктік 45 метрден аспауы тиіс) ілінеді.

Бақылаушы-ұшқыш есікті ашады және 50 метрлік аса берік (үзілуге 900 кг) бауды тастайды, ол бойынша түсіру ролик құрылғысының көмегімен тікелей тікұшақтан жерге өрт сөндіруші-десантшылар түседі.

Егер бау шығанағы гүлдеп, жерге жетсе, АБЖ бойынша шығарушы тікұшақ командиріне: "Шығанақ тасталды, жерге дейін таратылды, біріншісінің түсуіне рұқсат етіңіз", - деп хабарлайды және "рұқсат етемін" деген жауап алғаннан кейін біріншісіне"түсуге"пәрменін береді.

Бірінші болып топтың аға қызметкері түсуге тиіс, ол түскеннен кейін келесі түсіп келе жатқан десантшыларды сақтандыруға міндетті.

Бірінші десантшы-өрт сөндірушіні түсіргеннен кейін шығарушы АБЖ бойынша тікұшақ командиріне:"біріншісі қонды, екіншісін түсіруге рұқсат етіңіз", - деп баяндайды. Рұқсат алғаннан кейін екінші десантшы-өрт сөндірушіні түсіреді, түсіру біріншісіне ұқсас орындалады.

Өрт сөндіруші десантшыларды түсіру аяқталғаннан кейін шығарушы баудың карабинін сырғадан ағытады және бауды төмен түсіреді. Шығарушы тікұшақтың командиріне АБ бойынша: "түсулер аяқталды, бау түсірілді, есік жабылды"деп баяндайды.

Жаттығу кезінде тікұшақ командирінің, бақылаушы-ұшқыштың және өрт сөндіруші-десантшылардың өзара іс – қимылы, түсу жылдамдығы (орташа-секундына үш метр), дұрыс қону және тағы басқалар бақыланады. Алынған дағдылар орманнан ауадан көмекке келіп, қол жетпейтін жерлерде орман өрттерін сөндіруге мүмкіндік береді.

2022 жылғы 19 тамызда Боровской авиациялық бөлімшесінің десантшы-өрт сөндірушісі Р.А. Алексеевпен халықты ақпараттандыру бағдарламасы шеңберінде "Барыс" дүкенінің қызметкерлері мен келушілері арасында "Қазақстан Республикасының ормандарындағы өрт қауіпсіздігі ережелері" тақырыбында профилактикалық әңгіме өткізілді. Тыңдаушылар ормандағы отты пайдалану кезіндегі сақтық шараларымен, орман өртін анықтау кезіндегі әрекеттермен, орманда адасып қалған адамдардың әрекеттерімен, орман алқаптарына барған кезде санитарлық нормалардың сақталуымен танысты. Сондай-ақ өртке қарсы насихат бойынша парақшалар таратылды.

Орман-бұл табиғаттың үлкен қоймасы, бұл жануарлар мен құстарға арналған үй, саңырауқұлақ гландары және дәрілік шикізат көзі, керемет құрылыс материалы. Орманның ашық жаны бар, ол әдемі және жомарт.

Орманға келіп, жидектер мен саңырауқұлақтарды, гүлдер мен дәрілік шөптерді жинаңыз. Биік қарағайлар мен шыршаларды таң қалдырыңыз.

Есіңізде болсын, бір ағаштан миллион сіріңке жасап, бір сіріңкемен миллион ағашты өртеуге болады.

Шарбақты ауданының қылқан жапырақты ормандарына барған кезде "ҚР ормандарындағы өрт қауіпсіздігі ережелерінің"талаптарын сақтауды сұраймыз.

Өрт қауіпті маусымда орман аумағында жүруге жол берілмейді:

Жас қылқан жапырақты ағаштарда, ескі өртеңдерде, бүлінген орман учаскелерінде (жел, дауыл құлатқан), кесілген ағаш қалдықтары мен дайындалған сүрек бар кеспеағаштарда, шөбі қурап қалған жерлерде, сондай-ақ ағаштар ұшарбасының астында от жағу;

жанып тұрған сіріңкелерді, темекі тұқылдарын лақтыру және шылым түтіктерінен ыстық күлді сілку;

аң аулау кезінде тез тұтанатын немесе бықсыған материалдардан жасалған тығындарды пайдалануға;

жанар-жағармай заттары сіңген сүрту материалын бұл үшін арнайы көзделмеген орындарда қалдыруға тыйым салынады.

Өрт қауіпті жағдайды төмендету мақсатында орман иеленушілер жүргізетін орман қоры аумағында және оған іргелес аумақтарда басқарылатын өртеуден басқа, жердің барлық санаттарында шөптесін өсімдіктерді өртеуге жол берілмейді. Қалған жерлерде от жағу ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақпен көмкерілген алаңдарда жүзеге асырылады. Алау жермен Мұқият жабылады немесе бықсу толық тоқтағанша сумен толтырылады.

Бабақов, А.,

Павлодар авиациялық бөлімшесінің АӨК нұсқаушысы

Шарбақты Газеті